Орчны шинжилгээний мэдээ > Гадаргын усны чанар
Сүхбаатар аймаг гадаргын усны чанарын 2023 оны 9 дугаар сарын мэдээ
Сүхбаатар аймгийн 2023 оны 9 дугаар сарын гадаргын усны чанарын сарын тойм
- Гадаргын усны чанар
Сүхбаатар аймгийн усны чанарын хяналт шинжилгээний цэгүүдэд хөтөлбөрийн дагуу Ганга нуур, Дуут нуурын цэгүүдээс 2023 оны 9 сард дээж авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо.
Ганга, Дуут нуурын усны цахилгаан дамжуулах чанарын сарын өөрчлөлтийг 2022 оны 4-10, 2023 оны 9 дугаар сарын байдлаар Зураг 1-т харууллаа.
Зураг 1. Ганга нуур, Дуут нуурын усны цахилгаан дамжуулах чанар
2023 оны 9 дугаар сард Ганга нуурын усны цахилгаан дамжуулах чанар /ЦДЧ/ 5870мкСи/см, Дуут нуурын усны цахилгаан дамжуулах чанар /ЦДЧ/ 1329 мкСи/см байна.
Хүснэгт 1. Усны гол ионуудын агууламж
Харуул |
Сар |
Хатуулаг, мг-экв/л |
Ca, мг/л |
Mg, мг/л |
K+Na, мг/л |
SO4, мг/л |
Cl, мг/л |
HCO3, мг/л |
Эрдэсжилт, мг/л |
Ганга нуур |
4 |
9.8 |
8.6 |
113.9 |
1090 |
302.7 |
471.5 |
2061.8 |
4048.5 |
Дуут нуур |
4 |
4.94 |
37.7 |
37.2 |
105.8 |
14.6 |
48.6 |
457.5 |
701.4 |
Ганга нуур |
5 |
12.54 |
11.8 |
145.3 |
1395.5 |
514.5 |
576.1 |
2526.1 |
5169.3 |
Дуут нуур |
5 |
5.17 |
24.4 |
48 |
143 |
27.7 |
57.1 |
530.9 |
831.1 |
Ганга нуур |
6 |
16.46 |
8.6 |
194.9 |
1714.3 |
576.7 |
656.5 |
3325.4 |
6476.4 |
Дуут нуур |
6 |
6.35 |
19.6 |
65.3 |
189 |
4.1 |
64.5 |
732.2 |
1074.7 |
Ганга нуур |
7 |
16.07 |
9.4 |
189.7 |
1619.3 |
572 |
653.3 |
3081.4 |
6125.1 |
Дуут нуур |
7 |
6.27 |
20.4 |
63.8 |
164 |
6.9 |
63.5 |
665.1 |
983.7 |
Ганга нуур |
8 |
4.31 |
6.2 |
48.6 |
1433 |
451.9 |
645.9 |
2074.6 |
4660.2 |
Дуут нуур |
8 |
6.92 |
21.2 |
71.3 |
151.5 |
5 |
63.1 |
677.3 |
989.4 |
Ганга нуур |
9 |
9.56 |
6.2 |
112.5 |
1735.8 |
939.3 |
804 |
2242.4 |
5840.2 |
Дуут нуур |
9 |
8.08 |
23.6 |
83.9 |
178.8 |
147.8 |
72.7 |
616.3 |
1123.1 |
MNS4586:98 |
|
|
|
|
|
100 |
300 |
|
|
Ганга нуурын усны ерөнхий хатуулгыг А.Е.Посоховын ангиллаар авч үзэхэд 9 сард 9.56мг-экв/л “маш хатуу”, Дуут нуурын ус 9 сард 8.08мг-экв/л “ хатуу” ангилалд орж байна.
Хүснэгт 2. Усны биогений нэгдлүүдийн агууламж
Харуул |
Сар |
Пич, мг/л |
NH4, мг/л |
NO3, мг/л |
NO2, мг/л |
P, мг/л |
Ганга нуур |
4 |
185.5 |
1.58 |
0.73 |
0.029 |
0.21 |
Дуут нуур |
4 |
66 |
1.4 |
0.43 |
0.009 |
0.033 |
Ганга нуур |
5 |
193.9 |
1.18 |
1.8 |
0.008 |
0.187 |
Дуут нуур |
5 |
41.3 |
0.73 |
0.42 |
0.006 |
0.033 |
Ганга нуур |
6 |
148.5 |
2.64 |
1.14 |
0.022 |
0.103 |
Дуут нуур |
6 |
39.6 |
1.16 |
0.52 |
0.001 |
0.006 |
Ганга нуур |
7 |
136.1 |
2.05 |
1.01 |
0.018 |
0.126 |
Дуут нуур |
7 |
33 |
0.6 |
0.46 |
0.003 |
0.019 |
Ганга нуур |
8 |
74.4 |
0.81 |
1.47 |
0.002 |
0.051 |
Дуут нуур |
8 |
32.6 |
0.87 |
0.46 |
0.002 |
0.062 |
Ганга нуур |
9 |
79.1 |
1.96 |
2.23 |
0.021 |
0.255 |
Дуут нуур |
9 |
24.8 |
0.62 |
0.51 |
0.004 |
0.072 |
MNS4586:98 |
|
|
0.5 |
9 |
0.02 |
0.1 |
Ганга нуурын усны биогений нэгдлүүдийн агууламж Монгол улсын гадаргын усны стандарт MNS4586:98 дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлтүүд ажиглагдаж байна. Аммонийн азотын агууламж ХА-аас 9 сард 3.9 дахин, фосфорын агууламж ХА-аас 2.5 дахин давсан бөгөөд Дуут нуурын усны аммонийн азотын агууламж 9 сард ХА-аас 1.2 дахин давсан ажиглагдаж байна.
Зураг 2. Аммоний азотын /NH4/ агууламж
- Баруун-Урт хотын хаягдал бохир ус цэвэрлэх байгууламжуудын усны хяналт шинжилгээ
2023 оны 9 дугаар сарын Сүхбаатар аймаг Баруун-Урт хотын хаягдал ус цэвэрлэх байгууламжийн хаягдал ус орж байгаа болон цэвэршүүлээд гаргаж байгаа цэгүүдээс нийт 2 сорьц авч хийсэн шинжилгээний дүнг MNS4953:2015 “Хаягдал ус”-ны стандартад заагдсан хүрээлэн буй орчинд нийлүүлж болох хаягдал усан дахь бохирдуулах бодисын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ /ЗХД/-тэй харьцуулан Хүснэгт 3-т үзүүллээ.
Хүснэгт 3. Баруун-Урт хотын хаягдал бохир ус цэвэрлэх байгууламжын биогений агууламж
Хаягдал бохир ус цэвэрлэх байгууламж |
Сорьц авсан газар |
PH |
Ж/Б |
NO2 |
NO3 |
NH4 |
БХХ5 |
цэвэршилт % |
|
|
мг/л |
мг/л |
мг/л |
мг/л |
мг/л |
|
|
Төв ЦБ |
орох |
8.14 |
251 |
|
|
|
806 |
-7.6% |
гарах |
7.66 |
505 |
0.141 |
0.45 |
126.28 |
868 |
||
MNS4943:2015 |
|
6-9. |
30 |
15 |
20 |
|
Тайлбар: Ж/б-Жигнэгдэх бодис; БХХ5-Биохимийн хэрэгцээт хучилтөрөгч,
Шинжилгээний дүнгээ үзэхэд цэвэрлэх байгууламжуудаас гарч байгаа ус -7.6% -ийн цэвэршилттэй байсан бөгөөд цэвэршүүлээд гарч буй хаягдал бохир усны биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгчийн агууламж 43.4 дахин их бохирдолтой байна.
Төв цэвэрлэх байгууламжийн цэвэршүүлэх чавдар, жинлэгдэх бодисын сарын өөрчлөлтийг 2023 оны 9 дугаар сарын байдлаар зураг 3-4-р зурагт харууллаа.