Сүхбаатар аймгийн гадаргын усны чанарын 2022 оны 10 сарын тойм мэдээ

Сүхбаатар аймгийн 2022 оны 10 дугаар сарын гадаргын усны чанарын сарын тойм

1. Гадаргын усны чанар

Сүхбаатар аймгийн усны чанарын хяналт шинжилгээний цэгүүдэд хөтөлбөрийн дагуу Ганга нуур, Дуут нуурын цэгүүдээс 2022 оны 4-10 сард дээж авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо.

Ганга, Дуут нуурын усны цахилгаан дамжуулах чанарын сарын өөрчлөлтийг 2021 оны 4-10, 2022 оны 4-10 дугаар сарын байдлаар Зураг 1-т харууллаа.

             Зураг 1. Ганга нуур, Дуут нуурын усны цахилгаан дамжуулах чанар

2022 оны 10 дугаар сард Ганга нуурын усны цахилгаан дамжуулах чанар /ЦДЧ/ 5910мкСи/см, Дуут нуурын усны цахилгаан дамжуулах чанар /ЦДЧ/ 1675 мкСи/см байна.

Хүснэгт 1. Усны гол ионуудын агууламж

Ганга нуурын усны ерөнхий хатуулгыг А.Е.Посоховын ангиллаар авч үзэхэд 4 сард 8.32мг-экв/л “хатуу”,  8 сард 3.41мг-экв/л байгаа нь “боломжийн хатуу”, 5-7,9-10 сард “маш хатуу ус” , Дуут нуурын ус 4 сард 2.93мг-экв/л “зөөлөн”, 5-6,10 сард “хатуу”, 7-9 сард “боломжийн хатуу” ангилалд орж байна.

Хүснэгт 2. Усны биогений нэгдлүүдийн агууламж

Ганга нуурын усны биогений нэгдлүүдийн агууламж Монгол улсын гадаргын усны стандарт MNS4586:98 дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлтүүд ажиглагдаж байна. Аммонийн азотын агууламж ХА-аас 5-7, 9-10 сард 1.3-6 дахин; нитритийн азотын агууламж  5,8,10 сард ХА-аас 1.1-4.6 дахин; фосфорын агууламж 5,6,9-10сард ХА-аас 1-7 дахин давсан бөгөөд Дуут нуурын усны аммонийн азотын агууламж 4-5, 10 сард ХА-аас 1.2-13 дахин; нитритийн азотын агууламж 8,10 сард ХА-аас 1-1.8 дахин; фосфорын агууламж 8-10 сард ХА-аас 1.1-4.2 дахин давсан ажиглагдаж байна. Харин нитратын азотын агууламж давсан тохиолдол ажиглагдаагүй.

          Зураг 2. Аммоний азотын /NH4/ агууламж

2.  Баруун-Урт хотын хаягдал бохир ус цэвэрлэх байгууламжуудын усны хяналт шинжилгээ

2022 оны 10 дугаар сарын Сүхбаатар аймаг Баруун-Урт хотын хаягдал ус цэвэрлэх байгууламжийн хаягдал ус орж байгаа болон цэвэршүүлээд гаргаж байгаа цэгүүдээс нийт 2 сорьц авч хийсэн шинжилгээний дүнг MNS4953:2015 “Хаягдал ус”-ны стандартад заагдсан хүрээлэн буй орчинд нийлүүлж болох хаягдал усан дахь бохирдуулах бодисын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ /ЗХД/-тэй харьцуулан Хүснэгт 3-т үзүүллээ.

Хүснэгт 3. Баруун-Урт хотын хаягдал бохир ус цэвэрлэх байгууламжын биогений агууламж

Тайлбар: Ж/б-Жигнэгдэх бодис; БХХ5-Биохимийн хэрэгцээт хучилтөрөгч,

Шинжилгээний дүнгээ үзэхэд цэвэрлэх байгууламжуудаас гарч байгаа ус -74% -ийн цэвэршилттэй байсан бөгөөд цэвэршүүлээд гарч буй хаягдал бохир усны биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгчийн агууламж 33 дахин их бохирдолтой байна.

Төв цэвэрлэх байгууламжийн цэвэршүүлэх чавдар, жинлэгдэх бодисын сарын өөрчлөлтийг 2022 оны 1-10 дугаар сарын байдлаар зураг 3-4-р зурагт харууллаа.

Зураг 3. Баруун-Урт цэвэрлэх байгууламжийн цэвэршүүлэх чадвар

Зураг 5. Цэвэрлэх байгууламжийн жинлэгдэх бодис

Дүгнэлт:

Ганга нуурын усанд 2022 онд хийсэн шинжилгээний дүнгээс үзэхэд нуурын усны цахилгаан дамжуулах чанар 3240-5910мкСи/см; Дуут нуурын усны цахилгаан дамжуулах чанар 685-1675мкСи/см –т хэлбэлзэж байна.

Ганга нуур, Дуут нуурын биоген элементүүд зарим саруудад Монгол улсын гадаргын усны стандарт MNS4586:98 дахь хүлцэх агууламжаас 1-13 дахин давж их бохирдлын түвшинд байна. Харин нитратын азотын агууламж давсан тохиолдол ажиглагдаагүй.

Хаягдал ус цэвэршүүлэх байгууламжийн цэвэршилтийн хувь (-74)-0% тай байна.