2018 оны зуншлагын тойм /6,7,8 сар/

2018 оны зуншлагын тойм /6,7,8 сар/

Агаарын температур: 2018 оны 06 дугаар сарын агаарын дундаж температур /18.1⁰...22.3⁰/ дулаан байсныг олон жилийн дундажтай харьцуулж үзэхэд нийт нутгаар /1.0⁰...3.3⁰/-аар дулаан байлаа.Хөрсний гадаргын дундаж температур /23.1⁰...31.8⁰/-аар дулаан. Хамгийн их дулаан /47.0⁰...65.1⁰/ хүрч халсан ба 40.0⁰-с давж 15-29 өдөр халсан байна.Энэ сард нийт нутгаар 0.8...56.9 мм хур тунадас орсонг олон жилийн дундажтай харьцуулж үзэхэд нутгийн төв хэсэг буюу Баруун-Урт сумын орчимоор олон жилийн дундажаас ахиу бусад нутгаар олон жилийн дундажаасбага хур тунадас орсон.

07 дугаар сарын агаарын дундаж температур /20.9⁰...24.0⁰/ дулаан байсныг олон жилийн дундажтай харьцуулж үзэхэд Баруун-Урт, Түмэнцогт сумдын нутгаар дундажын орчим бусад нутгаар /1.3⁰...2.7⁰/-аар дулаан байлаа.Хөрсний гадаргын дундаж температур /25.8⁰...30.7⁰/-аар дулаан. Хамгийн их дулаан /46.0⁰...64.0⁰/ халсан ба 40.0⁰-с давж 16-26 өдөр халсан байна.Энэ сард нийт нутгаар 41.6...119.0 мм хур тунадас орсонг олон жилийн дундажтай харьцуулж үзэхэд нийт нутгаар олон жилийн дундажаас ахиу хур тунадас орсон.

08 дугаар сарын агаарын дундаж температур /20.0⁰...21.8⁰/ дулаан байсныг олон жилийн дундажтай харьцуулж үзэхэд нийт нутгаар /1.1⁰...2.8⁰/-аар дулаан байлаа.Хөрсний гадаргын дундаж температур /23.0⁰...27.8⁰/ дулаан. Хамгийн их дулаан /45.0⁰...60.0⁰/  хүрч халсан ба 40.0⁰-с давж 16-29 өдөр халсан байна.Энэ сард нийт нутгаар 8.8...139.0 мм хур тунадас орсонг олон жилийн дундажтай харьцуулж үзэхэд нутгийн ихэнх хэсгээр олон жилийн дундажаас ахиу харин Баруун-Урт, Сүхбаатар, Түвшинширээ, Түмэнцогт, Уулбаян, Халзан сумдын нутгаар олон жилийн дундажаасбага хур тунадас орсон.

Бэлчээрийн ургамал:

Бэлчээрийн ургамал хаврын сүүлч гэхэд нийт нутгийн15 хувьд хэвийн, 55 хувьд дунд, 30 орчим хувьд муу үнэлгээтэй байсан. 06 дугаар сарын сүүлч гэхэд төдийлөн сайжраагүй нийт нутгийн 15 хувь буюу Эрдэнэцагаан, Баруун-Урт, Түмэнцогт сумын хойд  хэсэг, Сүхбаатар сумын баруун хэсгээр хэвийн, 46 хувь буюу Дарьганга, Сүхбаатар, Онгон сумын зүүн хэсэг, Асгат, Наран, Түмэнцогтын өмнөд хэсэг, Халзан сумын хойд хагаст дунд, 39 хувь буюу Халзан, Мөнххаан сумдын ихэнх хэсэг, Баяндэлгэр, Уулбаян сумдаар муу буюу нутгийн  85 хувьд мал бэлчээрлэх боломжгүй зуншлага муу байсан. Ургамлын өндөр1-19см. Салхины их хурд нийт нутгаар 6...15м/сек хүрсэн байна.

07 дугаар сарын сүүлчээр ихэнх нутгаар хур тунадас олон жилийн дундажаас ахиу орж зуншилгын байдал сайжирсан. Аймгийн нийт нутгийн 46 хувь буюу Баруун-Урт, Эрдэнэцагаан, Дарьганга, Түмэнцогт, Мөнххаан, Сүхбаатар,   Түвшинширээ, Халзан, Уулбаян, Наран, Онгон, Баяндэлгэр сумдын ихэнх хэсгээр  бэлчээрийн ургамлын ургалт  сайн буюу хэвийн, 54 хувь буюу Асгат сумын ихэнх хэсэг, Сүхбаатар сумын өмнөд хэсэг,  Онгон, Наран сумдын хойд хэсэг, Уулбаян сумын баруун хэсэг, Баяндэлгэр сумын баруун, зүүн хэсгээр дунд зэрэг байна.  Бэлчээрийн ургамлын дундаж өндөр Баяндэлгэр, Асгат, Мөнххаан, Наран, Онгон, Уулбаян Сүхбаатар, Түвшинширээ, Халзан сумдаар 6-10 см, Баруун-Урт, Эрдэнэцагаан, Дарьганга, Түмэнцогт сумдаар 14-23 см байна.

08 дугаар сарын бэлчээрийн ургамлын байдал аймгийн нийт нутгийн 92 хувь буюу Баруун-Урт, Эрдэнэцагаан, Түмэнцогт, Мөнххаан, Сүхбаатар,   Түвшинширээ, Халзан, Уулбаян, Наран, Онгон, Баяндэлгэр, Асгат, сумдын ихэнх хэсгээр  бэлчээрийн ургамлын ургалт  сайн, 8 хувь буюу Дарьганга сумын ихэнх хэсэгээр дунд зэрэг байна. Бэлчээрийн ургамлын дундаж өндөр Мөнххаан, Наран, Онгон, Уулбаян, Түвшинширээ, Халзан сумдаар 8-9 см, Асгат, Сүхбаатар, Түмэнцогт сумдаар 12-19 см, Баяндэлгэр, Баруун-Урт, Эрдэнэцагаан, Дарьганга сумдаар 23-28см байна.

Бэлчээрийн ургамлын ургац:

7 дугаар сарын эхэн хүртэл ихэнх нутагт хур тунадас олон жилийн дунджаас бага, агаарын температур дунджаас дулаан, мөн ихэнх нутагт хөрсний гадарга дээр өдөртөө 40 градусыг давж халсан ба зарим үед 61-72 градус хүрч халж байсан нь бэлчээрийн ургамлын ургалтад таагүй нөлөөлж, бэлчээрийн ургамал гандах нөхцөл бүрдэж эхлээд байсан ч 7 дугаар сарын дунд үеээс хур тунадас олон жилийн дунджаас ахиу орж зуншлага сайжирсан. Энэ жил ихэнх нутагт зуншлага оройтсон ба бороо их орсон газраар лууль шарилж зэрэг нэг наст ургамлууд ургажтаана, хөмүүл зонхилсон тул га-ийн ургац зарим нутгаар ахиу гарсан байна.

7 дугаар сарын 25-ны байдлаар нийт нутгаар 0.3-7.1 ц/га ба Баяндэлгэр, Асгат, Наран, Онгон, сумдын нутгаар 0.3-0.7 ц/га, Дарьганга, Мөнххаан, Сүхбаатар, Түвшинширээ, Түмэнцогт, Уулбаян, Халзан сумдын нутгаар 1.0-1.9 ц/га, Баруун-Урт, Эрдэнэцагаан сумдын нутгаар 5.4-7.1 ц/га, 8 дугаар сарын 25-ны байдлаар нийт нутгаар 0.1-5.6 ц/га ба Наран, Онгон, Уулбаян, Халзан сумдын нутгаар 0.1-0.9 ц/га, Дарьганга, Асгат, Түмэнцогт сумдын нутгаар 1.1-1.7 ц/га, Баруун-Урт, Баяндэлгэр, Эрдэнэцагаан, Мөнххаан, Сүхбаатар, Түвшинширээ сумдын нутгаар 2.2-5.6 ц/га ургацтай байлаа.